တရား၀င္စကားမရွိတဲ့တိုင္းၿပည္

ႏိုင္ငံတိုင္းလိုမွာ တရား၀င္ရံုးသံုး ဘာသာ စကား (Official Language) ရွိေပမယ့္ နာမည္ၾကီးႏိုင္ငံၾကီးတစ္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ တရား၀င္ရံုးသံုးဘာသာစကားမရွိေသးပါဘူး၊ အဲ့ဒါဘယ္ႏိုင္ငံၿဖစ္မလည္း လို႕သိတ္စဥ္းစားမေနပါနဲ႕ အဲ့ဒီႏိုင္ငံကေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံဘဲၿဖစ္ပါတယ္၊
ကမၻာ့အင္အားၾကီးႏိုင္ငံၾကီးၿဖစ္ၿပီး အခုထိ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ တရား၀င္ရံုးသံုးဘာသာစကား မသတ္မွတ္ႏိုင္ေသးတာ ထူးဆန္းမေနဘူးလား၊ အဂၤလိပ္စကားကတရား၀င္ဘာသာစကား မဟုတ္ဘူးလား၊ ဟုတ္ပါတယ္ အဂၤလိပ္စကားက အေမရိကန္မွာ အမ်ားသံုးေနတဲ့ ရံုးသံုးဘာသာစကားပါ၊ ဒါေပမယ့္ အဂၤလိပ္စကားတစ္မ်ိဳးထဲကိုလံုး၀ သံုးတာေတာ့မဟုတ္ပါဘူး၊ ဒါေၾကာင့္လည္း အဂၤလိပ္ဘာသာကို အေမရိကန္တစ္ႏိုင္ငံလံုးရဲ႕ တရား၀င္ရံုးသံုးဘာသာစကားအၿဖစ္ေတာ့ အခုထက္ထိမသတ္မွတ္ႏိုင္ေသးပါ၊ အၾကိမ္ၾကိမ္ၾကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္အခုထိ မေအာင္ၿမင္ေသးပါဘူး၊ ေနာင္လည္းသတ္မွတ္ဖို႕မၿဖစ္ႏိုင္သေလာက္ပါဘဲ..၊



အေမရိကန္မွာ အဂၤလိပ္စကားကလူဦးေရ ၈၃ ရာႏွဳန္းေလာက္ရဲ႕ မိခင္ဘာသာစကား ၿဖစ္ၿပီး ၉၆ ရာႏွဳန္းေလာက္က ကၽြမ္းက်င္ စြာေၿပာဆိုႏိုင္ပါတယ္တဲ့ (၂၀၀၀ ခုႏွစ္စစ္တမ္းအရ)၊ ဒုတိယအမ်ားသံုးစကားကေတာ့ စပန္းနစ္ၿဖစ္ၿပီး လူဦးေရ ၁၂ရာႏွုန္းအထက္ မွာေၿပာဆိုၾကပါတယ္၊ ဒါေတာင္္ လက္တင္အေမရိက စပန္းနစ္ စကားေၿပာႏိုင္ငံေတြက တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္ေနထိုင္တဲ့သူေတြမပါေသးပါဘူး၊ ခန္းမွန္းေၿခ ၁၂ သန္းကေန သန္း၂၀အထိရွိႏိုင္ပါတယ္တဲ့၊ ဘယ္သူမွေတာ့ ကိန္းကဏန္းအတိအက်မေၿပာႏိုင္ပါဘူး၊

ေနာက္ၿပီး ဂ်ာမဏီ၊ ၿပင္သစ္၊ တရုတ္၊ အီတလီ စတဲ့စကားေတြ အၿပင္ အၿခားဘာသာ ေတြကိုလည္း ေဒသအလိုက္ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္သံုးဆြဲေနၾကဆဲၿဖစ္ပါတယ္၊ အခုဆိုရင္ေတာ့ ကာလီဖိုးနီးယားဖက္မွာ တရုတ္စကား (မန္ဒရင္း) ကအေတာ္ေလးတြင္က်ယ္လာတယ္လိုဆိုပါတယ္၊ နယူေယာက္ဖက္မွာေတာ့ ကန္တံုစကားေၿပာတဲ့တရုတ္မ်ားတယ္လို႕သိရပါတယ္၊ ေနာက္ၿပီး စပန္းနစ္စကားနဲ႕ဆက္ႏြယ္ၿပီး ဖိလစ္ပိုင္က တာဂါေလာ့စကားတို႕ ပိုလန္စကားတို႕ စသည္တို႕လည္းအမ်ားၾကီး သံုးစြဲၾကပါေသးတယ္၊ တခ်ိဳ႕ၿပည္နယ္ေတြရဲ႕ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ လူဦးေရေပၚမႈတည္ၿပီး တရုတ္၊ ဂ်ပန္၊ ကိုရီးယားဘာသာေတြပါ သံုးပါတယ္တဲ့၊

အခုအခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ၿပည္နယ္ ၂၈ခုမွာ ေတာ့ အဂၤလိပ္ဘာသာကို ၿပည္နယ္ရဲ႕ တရား၀င္ရံုးသံုး ဘာသာစကားအၿဖစ္သတ္မွတ္ထားပါတယ္လို႕ဆိုပါတယ္၊
အဲ့ဒီလို အဂၤလိပ္စကားကိုတရား၀င္ရံုးသံုးသတ္မွတ္ထားတဲ့ ၿပည္နယ္ေတြကေတာ့ ေအာက္ပါအတိုင္းၿဖစ္ပါတယ္၊
· Arizona
· Alabama
· Alaska
· Arkansas
· California
· Colorado
· Florida
· Georgia
· Idaho
· Illinois
· Indiana
· Iowa
· Kansas
· Kentucky
· Massachusetts
· Mississippi
· Missouri
· Montana
· Nebraska
· New Hampshire
· North Carolina
· North Dakota
· South Carolina
· South Dakota
· Tennessee
· Utah
· Virginia
· Wyoming
တို႕ၿဖစ္ပါတယ္၊
ဒါေပမယ့္လည္း အဂၤလိပ္ဘာသာကို တရား၀င္အၿဖစ္သတ္မွတ္ထားတဲ့ ကာလီဖိုးနီးယားၿပည္နယ္မွာ ကလပ ္စီ ယဥ္ေမာင္းလိုင္စင္ေၿဖမယ္ဆိုရင္ ဘာသာစကား ၃၂ မ်ိဳးနဲ႕ေၿဖႏိုင္ပါတယ္တဲ့၊ တရား၀င္ရံုးသံုးဘာသာစကားဆိုရာမွာ အနည္းဆံုးအဂၤလိပ္ဘာသာကိုသံုးစြဲရမယ္ဆိုတဲ့သေဘာၿဖစ္ၿပီး၊ လံုး၀အဂၤလိပ္ဘာသာဘဲသံုးစြဲရမယ္လို႕မဆိုလိုပါဘူးတဲ့၊ ဒီေတာ့ အနည္းဆံုးအဂၤလိပ္ဘာသာ တရား၀င္အေထာက္အထားတစ္ခုရွိရမွာၿဖစ္သလို တၿခားဘာသာေတြနဲ႕လည္းသံုးစြဲႏိုင္တယ္ (တၿခားဘာသာ ေကာ္ပီ၊ ဘာသာၿပန္စသည္ၿဖင့္) လို႕ဆိုပါတယ္၊
အဂၤလိပ္ဘာသာကို တရား၀င္ရံုးသံုးဘာသာစကား လို႕မသတ္မွတ္ထားတဲ့ၿပည္နယ္ေတြကေတာ့ေအာက္ပါအတိုင္းပါ..၊
· Connecticut
· Delaware
· Maine
· Maryland
· Michigan
· Minnesota
· Nevada
· New Jersey
· New Mexico
· New York
· Ohio
· Oklahoma
· Oregon
· Pennsylvania
· Rhode Island
· Texas
· Vermont
· Washington
· West Virginia
· Wisconsin
ေနာက္ၿပီး အဂၤလိပ္အၿပင္ အၿခားစကားေတြကိုပါတရား၀င္သံုးစြဲတဲ့ ၿပည္နယ္ေတြနဲ႕ အေမရိကန္ပိုင္ နယ္ေၿမေတြကေတာ့ ေအာက္ပါအတိုင္းၿဖစ္ပါတယ္၊
· Hawaii (English and Hawaiian) (1978)
· Louisiana (English and French legally recognized, although there is no official language) (1974)
· New Mexico (English and de facto Spanish)
· Maine (English and French both de facto)
· American Samoa (Samoan and English)
· Guam (Chamorro and English)
· Northern Mariana Islands (English, Chamorro, and Carolinian)
· Puerto Rico (Spanish and English) (1993)
ဒီေတာ့ကား အေမရိကန္မွာ ဘာသာစကားမ်ိဳးစံုနဲ႕ တြဲေရးထားတဲ့စာေတြကိုေနရာအႏွံ႕မွာေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္၊ ေနာ့လ္ကာရိုလိုင္းနားမွာေတာ့ အဂၤလိပ္နဲ႕ စပန္းနစ္ဘာသာတြဲေရးထားေလ့ရွိပါတယ္၊



၀ါရွင္တန္ ၿပည္နယ္မွာဆိုရင္ေတာ့ အဂၤလိပ္အၿပင္ တရုတ္၊ ဗီယက္နမ္ နဲ႕ စပန္းနစ္ဘာသာ အပါ အ၀င္ေလးဘာသာနဲ႕ေရးထားတာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္၊

ဒီလို တစ္ကြဲတစ္ၿပားၿဖစ္ေနတာကို တက္လာတဲ့ သမၼတေတြက ေၿပာင္းလဲဖို႕မၾကိဳးစားၾကေတာ့ဘူးလား လို႕ေမးစရာရွိပါတယ္၊ သူ႕တို႕ရဲ႕ သေဘာထားကို သမၼတေလာင္းေတြရဲ႕ စကားရည္လုပြဲ ဒီဗြီဒီယို ကလစ္မွာေလ့လာၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္၊



အေမရိကန္မွာ တစ္ကမၻာလံုးကလူမ်ိဳးေပါင္းစံုလာေရာက္အေၿခခ်ၾကဆိုေတာ့ ဘာသာစကားေတြ ယဥ္ေက်းမႈေတြကလည္းအစံုလိုၿဖစ္ေနပါတယ္၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကလည္း သူ႕ႏိုင္ငံမွာအေၿခခ်ေနထိုင္တဲ့လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးရဲ႕ လူဦးေရဟာ သတ္မွတ္အရည္အတြက္ေရာက္လာရင္ အဲ့ဒီလူမ်ိဳးေတြသံုးစြဲတဲ့ ဘာသာစကား ယဥ္ေက်းမႈကိုအသိအမွတ္ၿပဳ႕ အခြင့္အေရးေပးပါတယ္၊ ၂၀၁၀ သန္းေခါင္စာရင္း အရၿမန္မာလူမ်ိဳးဦးေရ အတိုင္းအတာတစ္ခုထိရွိလာရင္ ၿမန္မာစကားဟာလည္း ေနရာေဒသအလိုက္ ဘာသာၿပန္ဆိုသံုးစြဲခြင့္ရလာႏိုင္ပါမယ္၊ ဒါေပမယ့္လည္း ၿမန္မာၿပည္က ေရာက္လာသူေတြက သန္းေခါင္းစာရင္းေဖာင္ ၿဖည့္စြတ္ရာ မွာ တစ္ေယာက္တစ္မ်ိဳးစီေရးထဲ့ၾကလို႕ လူဦးေရအမွန္ရဖို႕ ခက္ေနပါတယ္လို႕ အာဖက္ေအ သတင္းမွာ ဖတ္လိုက္ရပါေသးတယ္၊

အလုပ္အကိုင္နဲ႕ပတ္လို႕ေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကအလုပ္အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ တန္းတူအခြင့္အေရးရွိေၾကာင္း ခြဲၿခားမႈမရွိေၾကာင္း ဒီလို အထင္အရွားေဖာ္ၿပၾကေလ့ရွိပါတယ္၊

“(company name) does not discriminate with respect to employment terms and conditions on the basis of race, color, gender, national origin, age, religion, creed, disability, veterans’ status, sexual orientation, gender identity or gender expression.”

ဒါေပမယ့္လည္း လက္ေတြ႕မွာေတာ့ တၿခားစီပါ ဥပေဒမွာခြ်င္းခ်က္ေတြကအမ်ားသားကိုဗ်..၊ ၿမန္မာၿပည္နဲ႕ မထူးပါဘူး ဒီမွာလည္း မင္းအသိ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ရွိသလည္းက စေတာ့တာပါဘဲ၊ ဘယ္လို ဒီအလုပ္အေၾကာင္းသိတာလည္း၊ လူသံုေယာက္ကေထာက္ခံေပးရမယ္ဆိုကထဲက သြားၿပီေပါ့၊ ဒီၾကားထဲမွာ တခ်ိဳ႕အလုပ္ေတြက စပန္းနစ္စကားတတ္မွရတာရွိပါေသးတယ္၊ ဒီကိစၥကို မေၾကနပ္လို႕ လူမဲေတြ ဆႏၵၿပၾကပါေသးတယ္၊ ေအာက္ကဗြီဒီယိုေလးမွာ စပန္းနစ္စကားမတတ္လို႕အလုပ္ၿပဳတ္သြားတဲ့ မီးသတ္ဌာန က Supervisor ေတြအေၾကာင္းေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္၊



ဒီေနရာမွာ အေမရိကန္မွာ ေနတဲ့အေမရိကန္မီးသတ္ဌာနက ၾကီးၾကပ္သူေတြ စပန္းနစ္စကားမတတ္လို႕ အလုပ္ၿပဳတ္တာ မခံခ်ိမခံသာၿဖစ္စရာပါ၊ တစ္ဖက္ကစဥ္းစားၾကည့္ရင္လည္း ဒါကၿဖစ္သင့္ပါတယ္၊ တစ္ခ်ိဳ႕အလုပ္ေတြက အလြန္အႏၱရယ္မ်ားေတာ့ လက္ေအာက္ငယ္သားေတြနဲ႕ ဆက္သြယ္စကားေၿပာလို႕မရရင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူကဘာမွအဓိပါယ္မရွိေတာ့ပါဘူး၊ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ ေတာမီးေတြကအၾကီးအက်ယ္ေလာင္ေနေတာ့ မီးသတ္သမားကအေရးတၾကီးလိုေနတာကိုး၊ အဂၤလိပ္စကားေၿပာတဲ့ လူမဲေတြ လူၿဖဴေတြက ဘာလို႕ အလုပ္လာမေရွာက္ၾကသလည္း၊ အႏာၱရယ္မ်ားၿပီး အလြန္ပင္ပန္းမယ့္အခ်ိန္ၿဖစ္ေနတာ လည္းပါ ပါလိမ့္မယ္၊ ဒီကေတာမီးေတြက အလြန္ေၾကာက္စရာေကာင္းတာကိုး မီးသတ္ေတြလည္းမီးေလာင္ခံ ရၿပီးေသၾကရတာကလား၊ အလုပ္ေတာ့ လက္ေၾကာတင္းေအာင္မလုပ္ခ်င္ဘူး ၿပီးမွ တကယ္လုပ္ႏိုင္တဲ့လူကို အဂၤလိပ္စကားမတတ္ဘဲဘာေၾကာင့္အလုပ္ရတာလည္း လို႕ေၿပာတာလည္း မၿဖစ္သင့္ပါဘူး၊ လူမ်ိဳးခြဲၿခားႏွိပ့္ခ်ဆက္ဆံ ရင္အေမရိကန္ဥပေဒအရ တရားဆြဲလို႕ရပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ လူမဲေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေတာ့ဒီလိုစိတ္ဓာတ္ရွိတတ္ပါတယ္၊ ဒီလိုဆုိေတာ့လည္း တစ္ဖက္ကၾကည့္ရင္ သူ႕ဟာနဲ႕သူအဆင္ေၿပေနတယ္လို႕ဆိုရပါမယ္၊ ဟစ္စပန္းနစ္ေတြကလည္း အလုပ္အရမ္းလုပ္ေပမယ့္ တခ်ိဳ႕လည္းအလြန္ဆိုးသြမ္း ၿပီး လူသတ္ရမွာ လက္မေႏွးတဲ့သူေတြအမ်ားၾကီးပါ၊ ဘာဘဲေၿပာေၿပာစပန္းနစ္စကားက ေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအႏွံ႕သံုးလို႕ရေနပါတယ္၊

ေနာက္တစ္ခုက အေမရိကန္အဂၤလိပ္က ဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးမ်ားရွိသလည္းထင္စရာရွိပါေသးတယ္၊ နယူေယာက္ဖက္က စကားကို ေနာ့လ္ကာရိုလိုင္နား ေဆာက္ကာရိုလိုင္းနားစတဲ့ေတာင္ပိုင္း ေဒသက (သာမန္အရပ္သား) လူေတြက အခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာသိပ္နားမလည္တတ္ပါဘူး၊ ေတာင္ပိုင္းသံနဲ႕ ေၿမာက္ပိုင္းသံကြဲပါတယ္၊ ကၽြန္ေတာ့္အေတြ႕အၾကံဳအရေတာ့ သင္တန္းတစ္ခုမွာ ဆရာမက သူ႕စကားနားမလည္ရင္ ၿပန္ေမးပါတဲ့..၊ ကၽြန္ေတာ္ေတာင္ေၾကာင္သြားတယ္ လူေတြဒီေလာက္အမ်ားၾကီးထဲက ကိုယ့္ကိုမ်ားရည္ရြယ္ ေၿပာသလားေပါ့..၊ ေနာက္မွ သူကနယူေယာက္ကအခုမွေၿပာင္းလာလို႕ပါတဲ့..၊ ေနာက္ၿပီး Duke University က ဆရာမတစ္ေယာက္ကေၿပာဘူးေသးတယ္ သူေစ်းသြား၀ယ္ေတာ့ သူေမးတာကို ေစ်းဆိုင္က၀န္ထမ္းကနားမလည္ဘူးတဲ့၊ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႕ကေတာ့ နယူးေယာက္ေလသံက ပိုရွင္းပါတယ္၊ ဒီၾကားထဲ လူမဲစကားကရွိပါေသးတယ္၊ လူမဲအဂၤလိပ္စကားဆိုပါေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႕ေတာ့ သူတို႕အခ်င္းခ်င္းေၿပာေနရင္ ၈၀ရာခိုင္ ႏွုန္းေလာက္နားမလည္တာမ်ားပါတယ္၊ အသိလူမဲတစ္ေယာက္ကေၿပာပါတယ္ ငါတို႕အမဲအၿခင္းၿခင္းေတြ႕ရင္ဒီလိုဘဲ လူမဲစကားေၿပာင္းေၿပာတယ္တဲ့..၊ ဒီေတာ့ လူၾကားသူၾကားမွာေတာ့ ပညာတတ္အဂၤလိပ္ လို႕ေၿပာမလား ဒါမွမဟုတ္ Standard English လိုေၿပာဆိုသံုးစြဲမွအရာရာမွာအဆင္ေၿပပါတယ္၊ ဒီေနရာမွာ စကားမစပ္ေၿပာရရင္ အေမရိကန္ေတြ အခ်ိဳ႕လည္းေဒသစြဲ အေတာ္ရွိၾကပါတယ္၊ နယူေယာက္ကလူေတြက သူတို႕ၿမိဳ႕ကို သိပ္ခ်စ္တတ္ၾကပါတယ္ သူတို႕ၿမိဳ႕မွအေကာင္း၊ သူကနယူေယာက္ကလာတာစသည္ၿဖင့္ထဲ့ထဲ့ေၿပာတတ္တာသတိထားမိပါတယ္၊ တစ္ေနရာမွာေတာ့ နယူးေယာက္သားက သူ႕ၿမိဳ႕ကို ကာလီဖိုးနီးယားနဲ႕ယွဥ္ၿပီး ပိုေကာင္းသလိုလိုေၿပာမိလို႕ တစ္ဖက္လူအေတာ္ေဒါသၿဖစ္သြားပါတယ္၊ ကာရိုလိုင္းနား သား ေတြလည္း နယူးေယာက္ကို သိပ္သေဘာမၾကပါဘူး၊ (လူမဲ) အသိတစ္ေယာက္ကေၿပာဘူးတယ္ နယူးေယာက္သြားရင္သတိထားတဲ့ လူေတြကရွဳပ္ရွက္ခတ္ေနၿပီး သိပ္ရိုင္းၾကတယ္တဲ့၊ ထားပါေတာ့..

ၿပန္ဆက္ရရင္..တခ်ိန္က အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ဂ်ာမန္စကားကို တရား၀င္ရံုးသံုးၿဖစ္ဖို႕ၾကိဳးစားခဲ့ဘူးတယ္လို႕ဆိုရိုး ရွိပါတယ္ (Muhlenberg legend)၊ ဂ်ာမန္လယ္သမားေတြကအေမရိကန္ႏိုင္ငံအႏွံ႕ အၿပားမွာလယ္ယာေတြပိုင္ဆိုင္ခဲ့ၾကၿပီး၊ ၿမိဳ႕ၿပအေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္းဂ်ာမန္စကား၊ စာတြင္တြင္က်ယ္က်ယ္သံုးစြဲခဲ့ၾကပါတယ္၊ ပထမကမၻာစစ္ ဒုတိယကမၻာစစ္ေတြ ေနာက္ပိုင္းမွ တစ္ေၿဖေၿဖး ဂ်ာမန္စကားကို သိပ္မသံုးၾကေတာ့တာပါ၊ အေမရိကန္ေတြအေနနဲ႕လည္း ရန္သူ႕စကားကိုသံုးစြဲရင္မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ရွိရာမေရာက္ဘူးလို႕ သက္ေရာက္ေစလို႕ပါတဲ့၊ ကၽြန္ေတာ့္အသိ ႏွစ္ေယာက္ (သပ္သပ္စီ) ကိုစကားစပ္မိလို႕ေမးၿမန္းၾကည့္မိရာက သူတို႕ေတြကဂ်ာမန္မ်ိဳးႏြယ္ေတြဆိုတာသိရပါတယ္၊ အခု ေတာ့ သူတို႕ ဂ်ာမန္စကားမေၿပာၾကေတာ့ပါဘူး၊ ဒါေပမယ့္ ေၿပာတဲ့သူေတြလည္းအမ်ားၾကီးရွိေနပါေသးတယ္၊

တကယ္ဆို..ဘာသာစကားနဲ႕ပတ္သတ္လို႕ေၿပာရရင္ အေမရိကန္လိုႏိုင္ငံၾကီးမေၿပာနဲ႕ သီရိလကၤာလို ႏိုင္ငံငယ္ေလးမွာေတာင္ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ရံုးသံုးဘာသာစကားကို ဆင္ဟာလိ နဲ႕ တမီးလ္ ႏွစ္မ်ိဳးသတ္မွတ္ထားပါတယ္၊ ကၽြန္ေတာ္သီရိလကၤာမွာ ၿပည္တြင္းစစ္ကာလ ေနခဲ့စဥ္တုနး္က ေၿမာက္ပိုင္းရံုးက တမီးလ္၀န္ထမ္းက ကိုလံဘိုၿမိဳ႕က ဆင္ဟာလိ၀န္ထမ္းကိုဖုန္းဆက္ေတာ့ အဂၤလိပ္လိုေၿပာတာသတိထားမိပါတယ္၊ တမီးလ္၀န္ထမ္းဟာတကယ္ဆိုရင္ ဆင္ဟာလိစကားကုိေကာငး္ေကာင္းေၿပာတတ္ပါတယ္ ကိုလံဘိုၿမိဳ႕မွာေက်ာင္းေနခဲ့ၿပီး သူ႕အေဖကိုယ္တိုင္က ရဲအရာရွိေဟာင္းတစ္ဦးပါ၊ ဒါေပမယ့္သူ တို႕ၿပည္တြင္းစစ္ ကာလမို႕မေၿပာတာလားေတာ့မသိပါဘူး၊
ေနာက္ၿပီး ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံမွာဆိုလည္း တရား၀င္ရံုးသံုးဘာသာစကား (official language(s)) ကို French, German, Italian နဲ႕ Romansh ဆိုၿပီး ေလးမ်ိဳးေတာင္သတ္မွတ္ထားပါတယ္၊
ဒီလိုဆိုေတာ့ သူတို႕ႏိုင္ငံကလူေတြဟာ ဘာဘဲေၿပာေၿပာဘာသာစကား ၃မ်ိဳး ၄မ်ိဳးေတာ့ လူတိုင္းလိုေၿပာတတ္ဖို႕ အခြင့္အေရးရၾကမွာၿဖစ္ၿပီး၊ စကားမ်ားမ်ား ေၿပာတတ္ေတာ့ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ သူမ်ားထက္ တစ္ပန္းသာပါတယ္၊

ကၽြန္ေတာ့္အၿမင္ကိုေၿပာရရင္ေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ တရား၀င္ဘာသာစကားကို အဂၤလိပ္တစ္မ်ိဳးထဲသတ္မွတ္ထားေစခ်င္ပါတယ္၊ ဒါမွလည္းလူတိုင္းအဂၤလိပ္လိုေၿပာဆိုဆက္သြယ္ၿပီး တစ္ေယာက္နဲ႕တစ္ေယာက္နားလည္မႈပိုရွိလာပါမယ္၊ ပိုမိုထိေရာက္မႈရွိပါမယ္၊ အႏၱရယ္ရွိတဲ့ေနရာေတြမွာလည္း ခ်က္ခ်င္းအေၾကာင္းၾကားရတာၿမန္ဆန္ပါမယ္၊ မဟုတ္လို႕ကေတာ့ ဘာသာၿပန္ေနရတာနဲ႕ဘဲ အခ်ိန္ကုန္၊ ေငြကုန္ပါတယ္၊ ေနာက္ၿပီး တၿခားဘာသာစကားမ်ိဳးစံုသံုးစြဲခြင့္ရေနရင္လူသစ္ေတြအေနနဲ႕လည္း အဂၤလိပ္စကားေလ့လာဖို႕ သိပ္စိတ္အားမထက္သန္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး၊ ၾကာရင္အေမရိကန္မွာ လူေတြကအေနနီးၿပီး စိတ္ခ်င္းေ၀းကာ စီးလံုးညီညြတ္မႈကိုရွာဖို႕လြယ္ပါေတာ့မလားမသိပါဘူး၊ ဒါေပမယ့္လည္း အထက္ကတင္ၿပခဲ့သလို ၿဖစ္မွမၿဖစ္ႏိုင္ေသးတာဘဲ..၊

ဒီေတာ့ မိမိရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈဘာသာစကားကို ထိမ္းသိမ္းတာက တဖက္ တိုင္းၿပည္ရဲ႕ရံုးသံုးဘာသာစကားနဲ႕ ဘယ္လူမ်ိဳး ဘယ္ဘာသာကဘဲၿဖစ္ၿဖစ္ တစ္တုိင္းၿပည္လံုးကို ကိုယ္စားၿပဳ ခ်စ္တတ္တဲ့စိတ္ အေမရိကန္ေတြ အားလံုး နဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕အားလံုးေရာ ခြဲခြဲၿခားၿခားသိရဲ႕လားလို႕စဥ္းစားမိရင္း ရပ္နားလိုက္ပါရေစ..၊

ရႊင္လန္းခ်မ္းေၿမ့ၾကပါေစ..

အခ်က္အခ်ိဳ႕ကို Wikipedia မွရယူပါသည္၊